Астана қ., Керей, Жәнібек хандар қ., 3 үй
Версия для слабовидящих

Иммунологиялық қаупі жоғары органды транспланттауға

Иммунологиялық қаупі жоғары органды транспланттауға үміткерлерді операция алдындағы кешенді дайындау шеңберінде екі фазалы десенсибилизациялаушы терапияны қолдану

 

Өзектілігі

Бүйрек және бауыр ауруларының соңғы сатысы бар науқастар үшін бүйрек/бауыр трансплантациясы емдеудің алтын стандарты болып табылады, ол өмірді сақтап қана қоймайды, сонымен қатар өмір сүру сапасын едәуір жақсартады. Анамнезінде қайталанған жүктілігі, гемотрансфузиясы және ағзалық/тіндік трансплантациялары бар бүйрек/бауыр ауруларының терминалдық сатысы бар пациенттер иммунологиялық қаупі жоғары пациенттер тобына жатады. Трансплантацияға жоғары сезімталдықтағы үміткерлер иммунологиялық қаупі жоғары болғандықтан донорлық органдарға шектеулі қол жетімділікке тап болады. Сенсебилизация - трансплантацияның сәтті нәтижесіндегі маңызды кедергілердің бірі, көбінесе антиденеге негізделген қабылдамауға әкеледі. Реципиенттің сенсибилизациясының жоғары деңгейі донорлық органды күту ұзақтығының ұлғаюымен және донорлық органды күту кезінде қайтыс болуына байланысты кезек тізімінен шығарылу қаупінің жоғарылауымен байланысты.

Қазіргі уақытта әлемде плазмаферез сеанстарын, моноклоналды антиденелерді және көктамыр ішіне иммуноглобулинді енгізуді қамтитын десенсибилизациялайтын хаттамалар қолданылады. Алайда, біздің республикада орган трансплантациясының десенсибилизациялаушы хаттамалары қолданылмайды және орган трансплантациясы бойынша ұлттық хаттамаларға енгізілмеген. Бұл біздің елімізде десенсибилизациялық хаттамаларды ғылыми негізделген енгізу үшін жобаның алғышарты болды.

 

Жобаның мақсаты

Трансплантацияға үміткерлерді кешенді дайындаудағы десенсибилизациялайтын хаттамалардың тиімділігін бағалау, бұл жоғары сенсибилизацияланған реципиенттер үшін донорлар пулының ұлғаюына әкеледі.

        

Жобаның міндеттері

  • Пациенттердің жалпы саны арасында жоғары сенсибилизацияланған орган трансплантациясына үміткер пациенттердің үлесін бағалау.
  • Пациенттерді жоғары иммунологиялық қаупі бар топқа қосу үшін критерийлерді айқындау
  • Иммунологиялық қаупі жоғары топта реципиент/донорды зерттеп-қарау алгоритмін әзірле.
  • Десенсибилизация жүргізу үшін көрсеткіштерді анықтау
  • Иммунологиялық қаупі жоғары пациенттер үшін иммунологиялық кедергіні және десенсибилизациялайтын хаттамаларды еңсеру тәсілдерін әзірлеу.
  • Жоғары сенсибилизацияланған пациенттердің бауыр/бүйрек трансплантациясы кезінде десенсибилизациялайтын хаттамалардың тиімділігін бағалау.
  • Орган трансплантациясынан кейін екі апта ішінде жедел және жедел қабылдамаудың жиілігін бағалау.

Күтілетін нәтижелер

  1. Тірі кезінде және қайтыс болғаннан кейін донорлар болған кезде пациенттердің күту парағында және транспланттауға үміткерлерде иммунологиялық қатерін төмендеуі.
  2. Бүйрек/бауыр реципиенттерінде асқынған және жіті бас тарту қаупін төмендету.
  3. Бауыр/бүйрек трансплантациясынан кейін графт пен реципиенттің өмір сүру көрсеткіштерін жақсарту.
  4. Халықаралық журналда 3 мақала жариялау (импакт фактор 0.5-5.0; мақсатты журналдар Transplant International (impact factor - 3.177, cite score percentile – 70) Transplantation Proceedings (impact factor-0.784. cite score percentile-40%; Transplantation Reviews (impact factor-3.262. cite score percentile 81%).
  5. ҚР БҒМ ұсынған басылымдарда мақала жариялау (мақсатты журналдар - Қазақстанның клиникалық медицинасы, Астана Медицина журналы).
  6. Ұсынылған жобаның нәтижесінде дәлелді медицина қағидаттарының негізінде бүйрек/бауыр трансплантациясы бойынша ұлттық хаттамаларға бүйрек / бауыр реципиенттерін десенсибилизациялау хаттамасын әзірлеу және енгізу
  7. Иммунологиялық қаупі жоғары ағзалық транспланттауға үміткерлерді десенсибилизациялау бойынша әдістемелік құралды әзірлеу және жариялау
  8. Иммунологиялық қаупі жоғары пациенттер тобы үшін десенсибилизациялайтын хаттамаларды қолданудың тиімділігі туралы трансплантолог дәрігерлер арасында оқыту семинарларын өткізу.

 

Жоба қатысушылары

Абдрахманова Сәния Әлішкызы, ORCID: 0000-0003-0782-1795 URL:  https://orcid.org/0000-0003-0782-1795

Асықбаев Мэлс Нұрсейітұлы, ORCID: 0000-0003-2386-0997  URL: https://orcid.org/0000-0003-2386-0997

Абдугафаров Саиткарим Абдугапирович, ORCID: 0000-0002-8393-9966 URL: https://orcid.org/0000-0002-8393-9966

Спатаев Жанат Сейтбаталлұлы, ORCID: 0000-0003-1659-431X URL: https://orcid.org/0000-0003-1659-431X

Жексембаев Асан Айтмұқашұлы

Сапарбай Джамиля Жумабекқызы, ORCID: 0000-0002-8478-5452 URL: https://orcid.org/0000-0002-8478-5452

Ахметова Дана Мейрам-Батыровқызы

Жахина Гүлнұр Талғатқызы, ORCID: 0000-0002-1001-1374 URL: https://orcid.org/0000-0002-1001-1374

Жанғазиева Құралай Хайдарқызы, ORCID: 0000-0002-2005-006X URL: https://orcid.org/0000-0002-2005-006X

Тұрғанбекова Аида Асқарқызы, ORCID: 0000-0002-1514-5910 URL: https://orcid.org/0000-0002-1514-5910

Тұяқова Нұрлыгүл Сапарбекқызы, ORCID: 0000-0002-8987-0429 URL: https://orcid.org/0000-0002-8987-0429

Пархоменко Елена Александровна

Әділбаева Айгерім Шахапқызы

Жанзақова Жұлдыз Жетпісбайқызы

 

Нәтиже

2021 жылдың наурызынан 2021 жылдың қарашасына дейінгі кезеңде созылмалы бүйрек ауруы (4-5 кезең) диагнозы анықталған 19 науқас жобаға кірді.

Сауалнама және медициналық тексеру сатысында зерттеуге енгізілген 19 науқастың біреуі қарсы көрсетілімдерге байланысты (гидраденит) жобадан шықты. Қан анализі арқылы десенсибилизацияға пациенттердің үйлесімділігін анықтау кезінде (кросс-матч тест), 5 реципиенттің потенциалды донормен үйлеспейтіні анықталды, бірақ ДТТ реагентімен екінші кросс-матчтан кейін олардың нәтижелері теріс болды. Жоғарыда аталған науқастарға орган трансплантациясы жасалды, олар десенсибилизациялау терапиясын алмады. Бұл науқастар қанағаттанарлық жағдайда емханадан шығарылды.

Десенсибилизациялау терапиясына 13 науқас тіркелді, оның ішінде ерлер (5) және әйелдер (8) тиісінше 38,5% және 61,5% құрады. Зерттеуге енгізілген науқастардың орташа жасы 25 пен 58 жас аралығындағы 44,8 жасты құрады.

Десенсибилизациялау терапиясының 1 кезеңі мен плазмаферездің бір сеансынан кейін пациенттерде лейкоциттік антиденелер деңгейінде айтарлықтай айырмашылық болмаса да, плазмаферездің қайталанатын сеанстарынан кейін айтарлықтай төмендеу байқалады.

2021 жылғы ғылыми өнімдер тізімі:

  1. «Бүйрек аллотрансплантатының қатерлі ісігі». Сапарбай Д.Ж. Ғылыми баяндама. Қазақстан онкологтары мен радиологтарының VII съезі. 2021 жыл 14–16 қазан. Түркістан.
  2. «Бүйрек трансплантациясы: «ҰҒОО» ЖШС- ның 10-жылдық тәжірибесі». Асықбаев М.Н. Ғылыми баяндама. Халықаралық қатысумен өтетін «Хирургия: кеше, бүгін, ертең» Қазақстан хирургтарының VII Конгресі. 30 қыркүйек – 1 қазан 2021 ж. Алматы.
  3. «Бүйрек трансплантатының карциномалары», Сапарбай Д. Ж. Ғылыми баяндама. Халықаралық қатысумен өтетін «Хирургия: кеше, бүгін, ертең» Қазақстан хирургтарының VII Конгресі. 30 қыркүйек – 1 қазан 2021 ж. Алматы.
  4. «Донорлық пулды кеңейту әдісі ретінде AB0 үйлесімсіз тірі донордан бауыр трансплантациясы ». Спатаев Ж.С. Ғылыми баяндама. Халықаралық қатысумен өтетін «Хирургия: кеше, бүгін, ертең» Қазақстан хирургтарының VII Конгресі. 30 қыркүйек – 1 қазан 2021 ж. Алматы.
  5. «Ағзаларды трансплантациялаудағы лейкоциттік антиденелердің рөлі», постерлік баяндама (Жанзакова Ж.Ж., Абдрахманова С.А., Тұрғанбекова А.А.). 2021 жылдың 19-20 қарашасында өтетін «Нефрологияның жаһандылығы: басым бағыттар мен стратегиялық тәсілдер» атты V Ұлттық конгреске жіберілді. Нұр-Сұлтан, Қазақстан.
  6. Saparbay J., Assykbayev M., Abdugafarov S., Zhakhina G., Spatayev Zh., Zhexembayev A., Zhanzakova Zh., Turganbekova A., Abdrakhmanova S., Kulkayeva G. (2021). Desensitization in kidney transplantation: review. Journal of Clinical Medicine of Kazakhstan.