Өңеш қатерлі ісігін тексеру

Қатерлі ісіктердің екі негізгі түрі бар, олар өңештің барлық ісіктерінің 95% құрайды:

• Тегіс жасушалық карцинома - бұл өңештің жоғарғы және орта бөліктерінде жиі кездесетін өңеш қатерлі ісігінің жиі кездесетін түрі.
• Аденокарцинома - әдетте асқазанның шекарасында өңештің төменгі бөлігінде дамиды және асқазан сөлінің төменгі өңештің шырышты қабығына (Барреттің өңеші) құйылуымен байланысты.   

Қалған ісіктер әлдеқайда сирек кездеседі:

• Өңештің жұмсақ тіндерінің саркомасы
• Гастроинтестинальді стромальді ісік (ГИС, ағылш. GIST)

Ұлттық ғылыми онкология орталығының дәрігерлері симптомдардың болуына қарамастан өңеш қатерлі ісігіне скринингтік тексеруден уақтылы өтуді ұсынады.

Төменде келтірілген қауіп факторлары дәрігердің міндетті түрде тұрақты тексеруіне және қажетті тексерулерден өтуіне негіз болып табылады.

Себептер мен қауіп факторлары:

• Темекі шегу;
• Күшті спирттік ішімдіктерді теріс пайдалану;
• Өңештің химиялық күйігі (сірке қышқылы, сілтілер);
• Асқазан ішіндегісінің өңешке созылмалы тасталуы (гастроэзофагеальді рефлюкс ауруы);
• Қатерлі ісікке дейінгі аурулар:
• Баррет өңеші - бұл өңештің шырышты қабығының жалпақ эпителий жасушалары ішек типіндегі жасушалармен алмастырылатын жағдай. Бұл әдетте асқазан сөлі мен өтінің өңешке ұзақ уақыт құйылуы нәтижесінде пайда болады (туа біткен қысқа өңеш, диафрагманың грыжасы, өңеш пен асқазан арасындағы бұлшықет қақпағының жеткіліксіздігі – төменгі өңеш сфинктері).
• Өңеш ахалазиясы - бұл жүйке-бұлшықет ауруы, онда өңеш қабырғаларының қозғалғыштығы және төменгі өңеш сфинктерінің жұтылу кезінде демалу қабілеті бұзылады. Нәтижесінде тамақ асқазанға өтпестен кеңейтілген өңеште ұзақ уақыт сақталады.   
• Тыртықты стриктура – химиялық күйіктен кейін немесе созылмалы қабыну нәтижесінде өңештің тыртықты тарылуы.

Өңеш қатерлі ісігінің белгілері:

• Жұтылудың бұзылуы (дисфагия) – ішкен ас тамаққа жабысып қалу сезімі  
• Құсу (лоқсу)
• Жұту кезіндегі ауырсыну
• Салмақ түсіру
• Іштің артындағы немесе арқадағы ауырсыну немесе ыңғайсыздық
• Ұзақ уақыт бойы ас қорыту немесе жүрек айнуы
• Жөтел
• Дауыстың қырылдауы

! Жоғарыда аталған барлық белгілер нақты емес, яғни олар басқа аурулармен байланысты болуы мүмкін, бірақ егер олар сізді ұзақ уақыт мазаласа, дәрігермен кеңесу керек.

Аурудың алдын алу және болдырмау үшін:

• Гастроэнтеролог дәрігеріне жиі қаралу;
• ФГДС;
• Тәуекел факторларын жою.

Күдік туындаған жағдайда дәрігер қажетті диагностикалық зерттеулерге жібереді:

• Контрасты күшейтумен өңеш рентгеноскопиясы;
• Эзофагогастродуоденоскопия;
• Компьютерлік томография;
• ПЭТ/КТ;
• ЭндоУЗИ.

ҰҒОО-да сіз сапалы диагностикадан өтіп, диагноз қойылған кезде ісік жасушаларының түрі туралы «екінші пікір» ала аласыз, ал қажет болған жағдайда дереу бастай және білікті ем ала аласыз.

Қазақстан азаматтарының «Денсаулық және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 77-бабы 1-тармағының 3-тармақшасына сәйкес емдеуші дәрігерді және медициналық ұйымды еркін таңдауға құқығы бар.

Бұдан басқа, пациент жоспарлы емдеуге жатқызу кезінде денсаулық сақтау ұйымын еркін таңдауға құқылы, бұл Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 29 қыркүйектегі № 761 «Стационарлық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы» бұйрығымен бекітілген.